100 YIL ÖNCE DENİZLİ’DE KATLİAM YAPAN DEMİRCİ MEHMET EFE PAÜ’DE MASAYA YATIRILDI

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Pamukkale Üniversitesi Rektörlüğü, Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı ve PAÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından ortaklaşa düzenlenen “Denizli Vakası” panelinde Kuva-yı Milliye Dönemi’nin tartışmalı olaylarından biri olan Demirci Mehmet Efe’nin Denizli Baskını Vakası akademisyenler ve araştırmacılar tarafından ele alındı.

Pamukkale Üniversitesi Turizm Fakültesi Hierapolis Konferans Salonu’nda düzenlenen panele Denizli Valisi Hasan Karahan ve Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Bağ başta olmak üzere, Merkezefendi Kaymakamı Dr. Âdem Uslu, Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ve iş insanı Ali Abalıoğlu, il protokolünden yetkililer, akademisyenler, çok sayıda davetli ve öğrenci katıldı.

Panelin yöneticiliğini PAÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Ercan Haytoğlu yaparken, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Akça, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Öğr. Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Günver Güneş, Araştırmacı-Yazar Hanri Benazus ve Geçmişten Günümüze Denizli Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Ömer Gökmen konuşmacı olarak katıldı.

Panelin açılış konuşmasını Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ve iş insanı Ali Abalıoğlu yaptı. Konuşmasında paneli düzenlemelerindeki amaca değinen Abalıoğlu, 100 yıl sonra bir kurum çatısı altında bu konunun ele alınacak olmasının önemine değindi.

Panelin ilk konuşmacısı olan Prof. Dr. Bayram Akça Denizli Vakası Olayı’na kadar yaşanan Kuva-yı Milliye Hareketini ele alırken, Kuva-yı Milliye’nin içinde askerlerle birlikte sivil oluşumunda yer aldığını, bu sivil oluşumun efe ve zeybeklerden oluştuğunu söyledi. Millî Mücadele Dönemi’nde Kuva-yı Milliye’ye katılan efelerin bölgelerini nasıl düşman işgalinden koruduklarını anlatırken Demirci Mehmet Efe’nin de Aydın bölgesinde gönüllü olarak asker topladığını söyledi.

Panelin ikinci konuşmacısı olan Dr. Öğr. Üyesi Günver Güneş, Denizli Vakası Olayı’nın geniş kapsamlı tartışmaya açık ve tüm yönleriyle ele alınması gereken bir konu olduğunu belirtirken, Demirci Mehmet Efe’nin vatan ve millet adına iradesini ortaya koyduğu olaylarla, hukukun dışına çıktığı durumları birbirinden ayırmak gerektiğine dikkat çekti. Aradan 100 yıl geçse de hala bu olayın konuşulduğuna vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Güneş, tarihi olayları dönemin koşulları içinde değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Konuşmasında yaşananları, Denizli Vakası’na maruz kalan halkın gözüyle değerlendiren araştırmacı-yazar Hanri Benazus, Demirci Mehmet Efe’yi bastığı köyleri soyan acımasız bir eşkıya olarak tanımladı. O dönemde Denizli’de yaşanan olayları kısaca özetleyen Benazus, Mustafa Kemal Atatürk’ün Millî Mücadele Dönemi’nde efe ve zeybeklerin aşırılıklarını baskılamaya çalışıp, düzenli ordu öncesinde vatan savunmasında onlardan yararlanmaya çalıştığına değindi.

Tarihte yaşanan Denizli Vakası’nın bazı çevrelerce Denizli halkının Milli Mücadele’ye karşı bir isyan başlattığı şeklinde yorumlanıyor olmasından duyduğu rahatsızlık sonucu bu olay üzerinde çok sayıda araştırma yaptığını söyleyen Ömer Gökmen, konuşmasında yaptığı araştırmalar sonucunda Denizli halkının Milli Mücadeleye sahip çıktığını, iki gün süren bu münferit olayın ise Demirci Mehmet Efe’nin silah arkadaşlarının taşkınlıkları ve hukuka uygunsuz davranışları sonucunda meydana geldiğini belirtti.

Panelin sonunda konuşmacılar, davetlilerden gelen soruları yanıtlarken panel, protokol üyelerinin konuşmacılara günün anısına belge takdimiyle son buldu.

DEMİRCİ MEHMET EFE KİMDİR?

Demirci Mehmet Efe (1883, Pirlibey, Nazilli – 1961^[1], Aydın), Türk Kurtuluş Savaşı’nda Kuva-yi Milliye önderi.

1883 yılında Pirlibey, Nazilli‘de doğdu. Babasının mesleğinden dolayı Demirci lakabını aldı. Askerlik görevini İzmir 5. Depo Alayı’nda demirci olarak yaparken Ermeni bir yüzbaşıdan yediği dayak üzerine firar etti. Köyüne dönen Demirci Mehmet, burada rahat durmayınca Çakırcalı Mehmet Efe tarafından Ödemiş‘in Fata köyüne imam olarak gönderildi. Çakırcalı’nın ölümünden sonra Yörük Ali Efe çetesine katılan Demirci Mehmet Efe, cesareti ve gözüpekliği sayesinde çete içinde önemli bir konum aldı ve kısa zamanda Aydın ve Ödemiş havalisinde zorlu ve amansız bir efe oldu. İzmir’in İşgalinden sonra 11 Temmuz‘da resmen Kuva-yi Milliye‘ye katıldı. Sonra Kurtuluş Savaşı’nda başlık mücadelesine katıldı.

TBMM Hükümeti‘nin 9 Aralık 1920 tarihinde aldığı bir karar, Afyonkarahisar dolaylarındaki Atlı Takip Kuvvetleri’nin düzenli orduya süvari birlikleri olarak katılmasını öngörmekteydi. Albay Refet Bey‘in 300 adamıyla birlikte süvari alay komutanı olarak düzenli orduya katılması yönündeki teklifini, Çerkez Ethem‘in telkinleriyle dikkate almayan Demirci Mehmet Efe’nin üzerine kuvvet gönderilmiştir. Albay Refet Bey komutasındaki süvari birliklerinin 11 Aralık’ta başlattıkları harekat sonunda Demirci Efe’nin adamları ele geçirilmiştir. Yaşı uygun olanlar düzenli ordu birliklerine katılmış, diğerleri terhis edilmiştir. Demirci Efe ise 30 Aralık 1920 tarihinde TBMM Hükümeti’ne teslim olmuştur. Efe, Nazilli–Dualar köyüne yerleşmiştir. Yanına, çok güvendiği Jandarma Yüzbaşı Nuri Bey’in seçtiği 50 kişilik bir muhafız kuvveti bırakılmıştır.

1961 yılında Aydın’a geçmiş ve Aydın’da vefat etmiştir. (Wikipedia)